
Sắt là một khoáng chất thiết yếu, đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong nhiều chức năng của cơ thể. Sắt là nền tảng cho việc sản xuất hemoglobin, giúp vận chuyển oxy đi khắp cơ thể. Tuy nhiên, thiếu sắt vẫn là một trong những tình trạng thiếu vi chất phổ biến nhất trên toàn cầu. Bài blog này sẽ nói về tầm quan trọng của sắt, ai cần sắt nhất và cách duy trì mức sắt tối ưu.
Sắt là gì và tại sao lại quan trọng?
Sắt là một nguyên tố vi lượng cần thiết để sản xuất hemoglobin, myoglobin và một số enzyme nhất định. Sắt hỗ trợ sản xuất năng lượng tế bào và chức năng miễn dịch. Nếu không đủ sắt, cơ thể không thể tạo đủ hồng cầu khỏe mạnh, dẫn đến thiếu máu.
Vai trò của sắt trong cơ thể
- Vận chuyển oxy: Sắt cực kỳ quan trọng để tạo hemoglobin, protein trong hồng cầu giúp vận chuyển oxy.
- Chuyển hóa năng lượng: Sắt hỗ trợ sản xuất năng lượng ở cấp độ tế bào.
- Hỗ trợ miễn dịch: Sắt giúp sản xuất các tế bào miễn dịch.
Ai có nguy cơ thiếu sắt?
1. Phụ nữ và người mang thai
Phụ nữ trong độ tuổi sinh sản đặc biệt dễ thiếu sắt do mất máu khi hành kinh. Khi mang thai, nhu cầu sắt tăng mạnh để hỗ trợ sự phát triển của thai nhi.
2. Trẻ em
Trẻ em cần sắt để phát triển nhanh và phát triển trí não. Thiếu sắt trong giai đoạn này có thể dẫn đến chậm phát triển.
3. Người ăn chay và thuần chay
Chế độ ăn dựa trên thực vật thường thiếu sắt heme, dạng sắt dễ hấp thụ nhất. Điều này khiến người ăn chay và thuần chay dễ bị thiếu sắt hơn.
4. Vận động viên
Vận động viên sức bền có thể gặp phải 'thiếu máu do thể thao', khi cơ thể mất sắt qua mồ hôi và chảy máu đường tiêu hóa.
Dấu hiệu thiếu sắt
Thiếu sắt thể hiện qua nhiều triệu chứng khác nhau, từ mệt mỏi và yếu sức cho đến những trường hợp nặng hơn như thiếu máu. Một số dấu hiệu phổ biến gồm:
- Da nhợt nhạt
- Khó thở
- Tay chân lạnh
- Móng tay dễ gãy
- Dễ bị nhiễm trùng
Cách duy trì lượng sắt khỏe mạnh
1. Nguồn thực phẩm
Sắt có hai dạng: sắt heme và sắt non-heme. Sắt heme có trong các sản phẩm động vật như thịt đỏ, gia cầm và cá, dễ hấp thụ hơn cho cơ thể. Sắt non-heme có trong thực phẩm nguồn gốc thực vật như đậu lăng, các loại đậu và ngũ cốc tăng cường, cần vitamin C để hấp thụ tốt hơn.
2. Thực phẩm bổ sung
Thực phẩm bổ sung sắt có nhiều dạng khác nhau, như ferrous sulfate và ferrous gluconate. Thường được khuyên dùng cho những ai đã được chẩn đoán thiếu sắt.
3. Tránh nạp quá nhiều
Dù sắt rất cần thiết, nhưng nếu nạp quá nhiều có thể gây ngộ độc, dẫn đến các triệu chứng như buồn nôn, đau bụng, và trong trường hợp nặng có thể làm tổn thương các cơ quan. Luôn hỏi ý kiến chuyên gia y tế trước khi dùng thực phẩm bổ sung nha.
Kết luận
Sắt là chất không thể thiếu để duy trì sức khỏe và năng lượng. Hiểu rõ vai trò của sắt và đảm bảo bổ sung đủ qua chế độ ăn hoặc thực phẩm chức năng sẽ giúp ngăn ngừa thiếu hụt và tăng cường sức khỏe tổng thể. Nếu bạn nghi ngờ mình bị thiếu sắt, hãy tham khảo ý kiến chuyên gia y tế để được tư vấn hướng xử lý phù hợp nha.
Tài liệu tham khảo
- Camaschella, C. (2015). Thiếu máu do thiếu sắt. New England Journal of Medicine, 372(19), 1832-1843. DOI: 10.1056/NEJMra1401038.
- Ganz, T. (2018). Thiếu máu do viêm. New England Journal of Medicine, 381(19), 1851-1862. DOI: 10.1056/NEJMra1804281.
- Kassebaum, N.J., et al. (2014). Phân tích hệ thống về gánh nặng thiếu máu toàn cầu. Blood, 123(5), 615-624. DOI: 10.1182/blood-2013-06-508325.
- Lozoff, B., et al. (2013). Thiếu sắt và sự phát triển của trẻ em. Pediatrics, 131(4), 600-607. DOI: 10.1542/peds.2012-0979.
- NIH (2021). Sắt: Thông tin dành cho chuyên gia y tế. Lấy từ https://ods.od.nih.gov.
- Steer, P.J. (2000). Nồng độ hemoglobin của mẹ và cân nặng khi sinh. American Journal of Clinical Nutrition, 71(5), 1285-1291. DOI: 10.1093/ajcn/71.5.1285.